تأملی در سبک زندگی میزبانان زوار اربعین

مقدمه:
تامل در سبک زندگی میزبانان زوار اربعین که با ارادت و محبت خویش به خاندان عصمت (علیهم السلام) در ایام اربعین با جان و دل پذیرای زوار اباعبدالله(علیه السلام) می‌باشند. عبرتها و درس هایی را برای زائران حسینی در پی دارد.

نکات قابل توجه در این حرکت بی‌نظیر یادآور موضوعاتی مانند: تواضع و فروتنی ، مشارکت، سخاوت، مهمان‌نوازی، تعاون و همکاری، فرو ریختن حصار قومیت‌ها ، انتقال ارزش‌های حسینی است که در این مقاله به ویژگی‌های زندگی این میزبانان عاشق و دلداده در این ایام اشاره می نماییم.



تأملی در سبک زندگی میزبانان زوار اربعین

تأمل در سبک زندگی میزبانان زوار اربعین دارای درس‌های بسیاری در زمینه‌ی شیوه‌ی صحیح زندگی خانوادگی و اجتماعی برای مهمانان و عاشقان ابا عبدالله حسین (ع)است که در زندگی ائمه علیهم السلام به عنوان تابلوی جاودانگی سبک زندگی اسلامی است به چشم می خورد.
 

حماسه اربعین یک نمایشگاه عظیم و باشکوه انسانی است که به برکت خون مطهر سالار شهیدان، حسین(ع) حاصل شده و از اقتدار و ظرفیتی بی‌پایان برخوردار است.

حماسه‌ای که هرسال با حضور چشمگیر آحاد مردم از ملیت‌ها و اقلیت‌های مختلف به نمایش گذاشته می‌شود و خود حاوی درس‌ها و آموزه‌های بسیاری برای عموم شیعیان جهان می‌باشد.

ویژگی‌های سبک زندگی میزبانان زوار اربعین
اخلاص و پرهیز از ریا  میزبانان زوار اربعین
اولین نکته‌ای که در پذیرایی و استقبال این مردمان خونگرم و صمیمی از زائران امام حسین(ع) به چشم می‌آید اخلاص کم نظیری ست که در بین آنها دیده می‌شود. گوهری که دست‌یابی به آن کار راحتی نبوده و هیچ عملی  بدون این امر مهم نزد خداوند متعال پذیرفته نیست.

در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که: "عمل خالص آن عملی است که شما انتظار تشکر از غیر خدا را نداشته باشی".[1]

این محبین اهل بیت(ع)  نیز به تأسی از این روایت، تمام زندگی خود را با اخلاص تمام به پای زائران می‌ریزند بدون آنکه انتظار تشکر داشته و یا در پی کسب شهرت و خودنمایی باشند.

برای آنها همین کافی است که زائران مولایشان اباعبدالله‌الحسین(ع) را شاد و راضی نمایند و از این طریق به رضایت آقا و سرور خویش دست یابند.

تواضع و فروتنی میزبانان زوار اربعین
در میان میزبانان اربعین، هستند کسانی که علی رغم داشتن مناصب مهم، خاضعانه و متواضعانه به پذیرایی از زائران اباعبدالله(ع) می‌پردازند تا از این طریق به مقام بالای شرافت و بزرگی دست پیدا نمایند؛ چرا که در روایت آمده است: "تواضع و افتادگی، نردبان شرافت و بزرگی است. "[2]

این مردم بزرگوار، برای آنکه در پیشگاه سیدالشهدا(ع) پذیرفته شوند، چون خاک در زیر قدمهای زائران قرار می‌گیرند و شکستگی و تواضع در پیشگاه خدا و اولیای الهی را پیشه‌ی خود می‌سازند تا  قدر و منزلتشان در نزد حضرت بیشتر ‌گردد.

مشارکت و همدلی میزبانان زوار اربعین
مشارکت در خانواده و جامعه سبب همدلی و درک متقابل می‌شود و این امر مهم تمام سطوح انسانی اعم از سطوح فکری و عاطفی و رفتاری را تحت پوشش قرار می‌دهد.

در عصر ما با توجه به شرایط فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، همکاری اعضای خانواده یک ضرورت اجتماعی به شمار می‌آید که می‌توان با ایجاد یک بینش و ارزش مشترک به این امر شایسته دست یافت.

نکته‌ای که در حرکت باشکوه اربعین به وفور دیده می‌شود همین ویژگی مهم است که اعضای یک خانواده و یک جامعه با ارزشی مشترک به نام حبّ‌الحسین(ع)، به مشارکت و همدلی با یکدیگر می‌پردازند و با این شیوه روحیه‌ی مسئولیت پذیری وهمکاری را در میان فرزندانشان پرورش می‌دهند و به توسعه‌ و خوشبختی خانواده کمک می‌کنند.

سخاوت و بخشندگی میزبانان زوار اربعین
یکی از فضائل خوب این میزبانان عرب، سخاوت و بخشندگی بی‌‌حد و حصرشان است و با وجود آنکه بیشتر این مردم کشاورز هستند و خرج سالشان را به سختی درمی‌آورند، در این ایام بهترین خوراکی را که حتی خودشان در تمام سال به آن دسترسی نداشته‌اند، آماده کرده و شبانه‌روز وقت و هزینه صرف می‌کنند تا از زوار حسین(ع) پذیرایی نمایند.

امام صادق(ع) این خصلت پسندیده را اخلاق پیامبران معرفی می‌‌کنند و می‌فرمایند: "سخاوت از اخلاق پیامبران و ستون ایمان است و هیچ مومنی نسیت مگر آنکه بخشنده باشد و تنها آن کس بخشنده است که از یقین و همت والا برخوردار باشد. "[3]

خداوند متعال نیز در قرآن شرط رسیدن به رستگاری را انفاق می‌داند و می‌فرماید: "شما هرگز به مقام نیکوکاران و خاصان خدا نخواهید رسید مگر آنکه از آنچه دوست می‌دارید در راه خدا انفاق کنید که همانا خدا بر آنچه انفاق می‌کنید آگاه است".[4]

مهمان‌نوازی و پذیرایی میزبانان زوار اربعین
مهمان‌نوازی و پذیرایی کریمانه از مهمان، یکی از خصائل نیکو و ارزشمند دین مبین اسلام به شمار می‌آید که مردم عرب همواره به این خصلت شناخته شده‌اند.
 
بنای شارع مقدس ایجاد اتحاد و برادری در میان مسلمانان است که در سطح خُرد، توجه به مهمانی دادن یکی از راهکارهای ایجاد این امر مهم می‌باشد..

ضیافت و مهمانداری، دست و دل باز بودن و سفره‌ی گشوده داشتن نشانه‌ی جوانمردی است و سبب ایجاد انس و آشنایی بیشتر می‌شود.امام صادق(ع) در روایتی می‌فرمایند: "کسی که گرسنگی مومنی را برطرف کند خداوند متعال سفره ای در بهشت برای وی می‌گستراند. "[5]

و به راستی چه مهمانی عزیزتر از زائر امام حسین(ع) که با پای پیاده به زیارت آقا می رود و چه میزبانی ارزشمندتر از کسی که اکرام این عاشقان خسته را عهده دار می‌شود.

تعاون و همکاری میزبانان زوار اربعین
یاری رساندن به مومن از جمله عباداتی است که مورد رضایت خداوند می‌باشد و خداوند متعال در قرآن کریم، مسلمانان را به تعاون و همکاری در کار نیک توصیه می‌کند و می‌فرماید: "وباید شما به یکدیگر در نیکوکاری و تقوی کمک کنید نه بر گناه و ستمکاری. "[6]

بدون شک هرچه این کار نیک با ارزش‌تر باشد کمک در جهت تحقق آن از پاداش بیشتری برخوردار خواهد بود و چه کمکی بهتر از زدودن گرد خستگی از کاروان زوار حسین(ع) و یاری رساندن به ایشان برای رسیدن به بارگاه مقدس سید و سالارشهیدان(ع).

این میزبانان عرب تمام همّ خویش را به کار می‌گیرند تا  عاشقان دلداده را به وصال جانان برسانند و از همه چیز اعم از تهیه‌ی غذا، سرو قهوه در نیمه شب برای اینکه زوار خواب آلوده نشوند و ماساژ پای خسته ی زائران استفاده می‌کنند تا آنها در صحت و سلامت به زیارت حسین(ع) نائل شوند.

خدمت گزاری میزبانان زوار اربعین
در روایات بسیاری به اهمیت خدمتگزاری نسبت به مومنین اشاره شده است و پاداش بسیاری برای آن ذکر شده است. پیامبر اکرم(ص) در روایتی می‌فرمایند:

"هر مسلمانی که به گروهی از مسلمانان خدمت کند خداوند متعال به تعداد آنان خدمتگزارانی را در بهشت به او عطا خواهد کرد. "[7]

امام صادق(ع) در دعایی برای خدمتگزاران و زائران جد بزرگوارشان حسین(ع) طلب آمرزش می‌کنند و می‌فرمایند:

" خدایا! من و برادران و زائرین قبر پدرم حسین(ع) را بیامرز. آنانکه اموالشان را انفاق کرده و بدن‌هایشان را به سختی انداخته به‌ خاطر اشتیاق در نیکی به ما و امید به پاداش‌هایی که در دوستی و پیوند با ما نزد توست. "[8]

با نگاهی گذرا به ثواب و پاداش زیارت امام حسین(ع)، به جرات می‌توان گفت که خدمت به این زائران خود دارای پاداشی عظیم و وصف ناشدنی ست.

در ایام اربعین مردم بسیاری علی رغم نداشتن تمکن مالی، کمر همت را برای خدمت به زائران اباعبدالله(ع) بسته‌اند و از هیچ تلاشی در این امر مهم مضایقه نمی‌کنند.

پرهیز از منت گزاری میزبانان زوار اربعین
خداوند در قرآن، اهل ایمان را از منت گزاری بر حذر داشته و می‌فرماید: "ای اهل ایمان صدقات خود را به سبب منت و آزار تباه نسازید. "[9]

بدون شک کار نیکی که با اخلاص انجام گرفته است اگر با منت گزاری در آینده همراه شود موجب از بین رفتن اخلاص و نتایج آن می‌شود.چرا که کار نیک همرا با منت موجب تحقیر و شرمندگی طرف مقابل می‌گردد.

صاحبان موکب‌های اربعین به این حقیقت باور دارند که این خداست که به آنان سرمایه داده است و آنها این سرمایه را در راه او بذل می‌کنند و نه تنها منتی بر این میزبانی خود ندارند بلکه منت دیگران را هم برای قبول این خدمت می‌پذیرند و حتی در پذیرایی از زوار به ایشان التماس می‌کنند تا دعوتشان را بپذیرند.

سبقت در کار خیر میزبانان زوار اربعین
از نظر اسلام انسان‌ها باید در کارهای خیر از یکدیگر سبقت بگیرند و در این امور سنت آفرین باشند تا نه تنها به عنوان اولین‌ها در کار خیر باشند بلکه در ایجاد سنتی خیر دخیل بوده تا در ثواب اعمال کسانی که به تبع از آنها به این سنت نیک و خیر عمل می‌کنند شریک باشند.

در قرآن کریم به این موضوع اشاره شده است و آمده: "پس به کارهای نیک سبقت بگیرید که بازگشت همه‌ی شما به سوی خداست. "[10]

در روایتی از امام حسین(ع) نیز آمده است که: "ای مردم! در انجام کارهای نیک بر یکدیگر سبقت بگیرید و در سود بردن از پاداش‌های اخروی شتاب به خرج دهید. "[11]        

عمل به این دستور الهی نه تنها سبب می‌شود که کارهای خیر به انجام برسد بلکه حس سبقت و پیشی گرفتن بر دیگران را رنگ و بو و جهت الهی می‌دهد.

چنانکه در این ایام مبارک قبایل و عشایر مختلف در پذیرایی از زائرین کربلا با هم رقابت می‌کنند و بعضا دیده شده که حتی فرزندان آنها نیز در این امر مهم با یکدیگر مسابقه می‌گذارند تا خدمت بیشتری را به زوار برسانند.

انتقال ارزش‌های حسینی توسط میزبانان زوار اربعین
امروزه با توجه به هجمه‌ی وسیع فرهنگ بیگانه، آشنایی کودکان با مفاهیم دینی به خصوص درک پیام عاشورا بسیار حائز اهمیت است.

مهمترین نکته در انتقال این ارزش‌ها توجه به این اصل مهم است که تجلی این فرهنگ ناب را  باید در رفتار والدین دید؛ زیرا تاثیر پذیری کودکان از آنها به مراتب گسترده‌تر از دیگران است.

وقتی کودکان زحمات و تلاش‌های خانواده را در پذیرایی از زائران حسینی می‌بیند ناخودآگاه با اهمیت این موضوع آشنا می‌شوند.

هنگامی که والدین اوج محبت نسبت به خاندان عصمت و طهارت(ع) را از خود نشان می‌دهند درواقع عملا به فرزند خود منزلت و جایگاه این عزیزان را نشان می‌دهند.

برای همین است که در این مسیر شما کودکانی را می‌بینید که شاید از انجام کارهای شخصی خود سر باز می‌زنند اما در این ایام سینی پذیرایی را ساعت‌ها بر سر نگه می‌دارند و از این کار هیچ ابراز خستگی نمی‌نمایند.

فرو ریختن حصار قومیت‌ها در میزبانان زوار اربعین
دین اسلام بر وحدت میان مسلمین تاکید زیادی داشته است و بسیاری از بزرگان دین، امام حسین(ع) را عامل این وحدت آفرینی می‌دانند.

در این پیاده‌روی بزرگ بسیاری از مردم جهان اعم از اهل تسنن و پیروان سایر ادیان حضور می‌یابند و جاذبه‌ی حسین(ع) دل‌های پاک را به سوی خود می‌کشد و تمام اختلافات را به همدلی و صمیمیت مبدل می‌کند.

در این مسیر قدم به قدم موکب‌های مختلفی از هر قبیله و طایفه‌ای برای پذیرایی از زائران برپا شده و همه برای هدفی مشترک تمام تعصبات قومیتی و ملیتی را کنار گذاشته اند و چنین نمایش باشکوهی را به صحنه درآورده‌اند

.تاملی در این موضوع این نکته را یادآوری می‌کند که اگر در یک جامعه، تمامی اعضا دست به دست هم دهند و تعصبات خود را برای رسیدن به هدفی مشترک کنار بگذارند می‌توانند در مقابل بسیاری از عوامل تهدید کننده ایستادگی کنند و در دفع آنها موثر باشند.

این بود خلاصه‌ای از ویژگی‌های سبک زندگی یک خانواده‌ی اربعینی.بدون شک اگر همه‌ی ما این خصوصیات را در زندگی شخصی و خانوادگی خویش به کار گیریم می‌توانیم ادعا کنیم که زندگیمان بر اساس حب حسین(ع) ساخته شده است.

نتیجه: